Ik had Strange Tools van Alva Noë al eens eerder gelezen, meer dan een jaar geleden. Toen werd mijn interesse vooral gewekt door de manier waarop de auteur, die gespecialiseerd is in de filosofie van de geest en de cognitiewetenschappen, kunst en filosofie met elkaar verbindt. De tweede keer, in het midden van een pandemie, viel mij vooral de prominente plaats op die deze begrippen in ons leven hebben.
Kleine stappen
Volgens Noë vervullen kunst en filosofie eenzelfde rol in het leven, al doen ze dat op verschillende manieren. Kunst maken en filosofie beoefenen zijn activiteiten die structuur aanbrengen: structuur die van nature ontbreekt aan het leven. Organisatie en ordening zijn zaken waar we behoefte aan hebben. Filosofie en kunst hebben in zoverre hetzelfde doel, dat ze beide streven naar het begrijpen van ideeën, concepten en overtuigingen. Het zijn eigenlijk ook geen activiteiten, maar praktijken of methoden die ons kunnen helpen onszelf en de wereld beter te bevatten. We zijn constant bezig aspecten van onszelf te belichten, die we niet begrijpen maar die we zouden willen begrijpen. Dit belichten, het bekijken en bevragen van schijnbaar alledaagse zaken, is waarom kunst en filosofie bestaan. Het is nog maar de vraag of zij hun doel bereiken, omdat kunst subjectief is en filosofie grotendeels bestaat uit debatten tussen mensen die het niet met elkaar eens zijn. Filosofie zal altijd nieuwe vragen opwekken. Wat belangrijk is, zijn de kleine stappen die we zetten, als individu en als maatschappij, om onszelf beter te leren kennen.
Goede bezigheid
In het laatste hoofdstuk van het boek schrijft Noë: “If we accepted things as they are, at face value, and acted out of good and natural impulses, well tempered by good judgement, we would have no need for art or philosophy. But what we are thus imagining is a distinctively nonhuman existence.”
In duistere tijden wendt de mensheid zich vaak tot twee constanten die haar zouden kunnen troosten: kunst en filosofie. Hoewel ze niet altijd een oplossing kunnen leveren, bieden ze een comfort die in de buitenwereld soms moeilijk te vinden is. Het is geen escapisme, maar slechts een manier om begrip te creëren. Een goede bezigheid voor mensen die, zoals ik, niet weten wat ze met zichzelf aan moeten nu ze dag in dag uit thuis zitten.
