Een stel jogde in toepasselijke spandex-outfits langs ons, met piepende horloges die blijkbaar hun hartslag bijhielden. Later nog zo’n stel en een gezinnetje met blakende kinderen en hun kleding tip-top in orde. Een groot contrast met mijn cliënten, die wekenlang dezelfde kleding droegen en beneveld door het leven waggelden.
Utopie
Mijn vriend vertelde me dat deze buurt speciaal voor Google-werknemers was gebouwd. Dit fascineerde mij zodanig dat ik thuis meteen ben gaan googelen wat ze nog meer doen. Een hoop, zo bleek. Meditatie, sportfaciliteiten, gratis gezonde maaltijden, was- en kapservice, kinderopvang en nog veel meer. Ziehier: het arbeidersparadijs is gerealiseerd, zonder dat daar een revolutie voor nodig was. Een utopie binnen handbereik. Nou ja, behalve dan voor de duizenden slavenarbeiders die de grondstoffen uit de grond trekken. Maar dit terzijde.
Een werkplek waar je alles vindt wat je nodig hebt. Niet alleen het praktische, maar ook zelfzorg en persoonlijke groei. Het doet een beetje denken aan wat Ford deed toen hij zijn mannelijke werkers dubbel betaalde, zodat hun vrouwen thuis voor hen en hun kinderen konden zorgen, en zij uitgerust op het werk verschenen.
Kapitalistische waarden
De vraag is natuurlijk waarom Google zoveel investeert in deze voorzieningen. De extra winst die het bedrijf behaalt uit de toegenomen efficiëntie van deze goed verzorgde werkers zal onder de streep niet opwegen tegen de kosten. De eerste stappen op weg naar een betere wereld zullen het ook niet zijn. Ze zitten immers in Ierland om belasting te ontwijken. Toch hebben ze kosten noch moeite gespaard om iets groots neer te zetten. Een nieuw soort gemeenschap in een tijd waarin traditionele gemeenschappen hun invloed verliezen (zoals religieuze, etnische, culturele en zelfs familiale gemeenschappen). Ze maken het aloude cliché ‘in dit bedrijf zijn we als één familie’ volledig waar, in woord en daad. Hun intenties en die van het blik TED-talkers dat ze hebben opengetrokken voor de vormgeving van hun visie, zijn ongetwijfeld goed, maar misleidend.
Ziehier: het arbeidersparadijs is gerealiseerd, zonder dat daar een revolutie voor nodig was.
Ik sluit me aan bij het idee van de Sloveense filosoof Slavoj Žižek, die stelt dat kapitalisme niet meer zozeer een rationele strijd is tussen kapitalisten en arbeiders, maar in de plaats daarvan een ideologie die onze denken en handelen onbewust stuurt en bepaalt. Deze ideologie heeft nu een fysieke manifestatie in de vorm van een gemeenschap, waarin men leeft en sterft, opgroeit en het gezinsleven vormgeeft. Inclusief de kapitalistische waarden, waarbij door de genoemde zelfzorg mensen zichzelf scheppen tot volmaakte-efficiënte machines. En waar men zich volledig identificeert met zijn deelname aan deze gemeenschap.
Homo corporatus
Google is een trendsetter onder grote bedrijven en aangezien de globale economische trend be-weegt richting grote multinationals, verwacht ik steeds meer van dit soort bedrijfsbuurten. Er gaat daarmee ook iets verloren: de openbare ruimte die steeds meer particulier wordt en waarin geen plaats meer is voor mensen met een randje.
Zowel de steden als de mensen zullen hun identiteit verliezen aan de waarden die een manifestatie zijn van een onderbewust kapitalisme, dat intrinsiek geworden is. Een nieuwe tijd is aange-broken, met een nieuwe mens: de homo corporatus. Maar ik mis de rimpelige en doorleefde gezichten van mijn oud-cliënten.
